Babasının görevi gereği ilköğrenimini 8 farklı şehirde sürdüren Kurtiz, ortaokulu Edremit’te tamamladı.
Oyunculuğa 1958’de Haldun Dormen Tiyatrosu’nda başladı
İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olan ve okul yıllarında İETT’de yarı zamanlı ışık kontrolörü olarak çalışan usta oyuncu, hukuk, İngiliz filolojisi, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde eğitim gördü ancak hiçbirini tamamlayamadan üniversiteden ayrıldı.
Haldun Dormen Tiyatrosu’nda 1958’de başladığı oyunculuğu Orhan Günşiray’ın yönettiği 1964 yapımı “Şeytanın Uşakları” filmiyle sinemada devam ettiren usta isim, yüzden fazla sinema filminde oynadı.
Kurtiz, 1979 yapımı “Gül Hasan” filminin senaryo ve yönetmenliğini üstlendi, 1980 yapımı “Bereketli Topraklar Üzerinde”nin senaryosunu kaleme aldı.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yurt dışına yerleşen sanatçı, İsveç, ABD ve Almanya’da tiyatro ve sinema projelerinde yer aldı.
“Ezel” dizisinde canlandırdığı “Ramiz Dayı” karakteriyle hayran kitlesini arttırdı
Ünlü oyuncu, 1990’lı yıllarda Türkiye’ye dönerek 2003’te “Alacakaranlık”, 2006’da “Hacı”, 2007’de “Asi” adlı dizide rol aldı.
Bir televizyon kanalı için 2010 yılında Balıkesir Edremit ilçesi Çamlıbel köyündeki butik otelde ünlü dostlarını ağırlayarak “Tuncel Kurtiz ve Dostları” adlı bir program yapan Kurtiz, aynı yıl “Hayat” belgeselini de seslendirdi.
“Ezel” dizisinde canlandırdığı “Ramiz Dayı” ve “Muhteşem Yüzyıl” dizisinde “Ebussuud Efendi” karakterleriyle son sanat yıllarında hayran kitlesini artıran Kurtiz, çok sayıda ödülün de sahibi oldu.
Kurtiz, özgün yapımlarda ustalıkla oynadığı rollerin yanı özlü sözleri seslendirdiği film replikleriyle de adından söz ettirdi.
Tuncel Kurtiz, 1981 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Senaryo”, 1986 Berlin Film Festivali’nde “Gümüş Ayı”, 1994 Altın Portakal Festivali’nde “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu”, 2002 Sadri Alışık Ödülleri’nde “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu”, 2008 İtalya Taormina Film Festivali’nde “Sanat”, Yeşilçam Ödülleri’nde “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu”, 15. Altın Koza Film Festivali’nde “Usta Oyuncu” ve 2011’de 48. Altın Portakal Film Festivali’nde “Yaşam Boyu Başarı” ödülüne layık görüldü.
Menend Kurtiz ile evli olan, Aslı adında bir kızı ve Mirza adında bir oğlu bulunan sanatçı, İstanbul Etiler’deki evinde 27 Eylül 2013’te düşerek başını çarpması sonucu 77 yaşında hayatını kaybetti.
“Çok büyük kültürel temellerimiz var”
Usta oyuncu, kendisiyle yapılan bir söyleşide hayal ettiği Türk sinemasını şu sözleriyle anlatmıştı:
“Bizim devrimci sinemamız bu olacak. Bu topraklardan çıkacak. Bu toprağın tarihinden çıkacak, sosyolojisinden, felsefesinden çıkacak. Başka çaremiz yok. Karacaoğlan’ı da olacak içinde, Ağrı Dağı’nın çiçekleri de olacak. Bu arada Nazım Hikmet de, İlhan Berk de olacak, şairlerimiz de olacak içinde, Fuzuli de olacak. Çünkü bir büyük yelpazenin içinden geliyoruz. Çok büyük kültürel temellerimiz var, ta Anadolu’nun temelinde on bin yıllık bir kültür var. Bunun içinden gelen Türkmenler, Yörükler ve diğerleri bu kültürle birleştiler. Bir tarafta Şah İsmail, bir tarafta Azerbaycan var, bir tarafta Göktürkler var, Dede Korkutlar var, bir taraftan Osmanlı’nın Fuzuli’si Nedim’i var, Itri’si var Levni’si var. Yani öylesine geniş bir coğrafyadan geliyoruz ki, bunları yakalayabilmek lazım.”
“Çok Tuhaf Soruşturma, Şeyh Bedrettin, Keşanlı Ali Destanı, Kaplan ve Daktilolar, Yolcu, Kalbin Sesi, Martı, Altın Yumruk, Ayı Masalı, Şahane Züğürtler, Zafer Madalyası.” gibi oyunlarda rol alan oyuncunun rol aldığı filmlerden bazıları ise şöyle:
“Son Kuşlar, Ben Öldükçe Yaşarım, Silahların Kanunu, Karanlıkta Vuruşanlar, Hudutların Kanunu, Çirkin Kral, Krallar Ölmez, Umut, Otobüs, Kanal, Sürü, Bereketli Topraklar Üzerinde, Ağrı’ya Dönüş, Bir Aşk Uğruna, Usta Beni Öldürsene, Tabutta Rövaşata, Işıklar Sönmesin, İstanbul Kanatlarımın Altında, Akrebin Yolculuğu, Hoşçakal Yarın, O da Beni Seviyor, Şellale, İnat Hikayeleri, Yaşamın Kıyısında, Lal, Güz Sancısı, Kayıp Armağan, Siyah Beyaz.”
