PEKİN (AA) – Tayvan, egemenlik ihtilafı içinde bulunduğu Çin’in Ada çevresini kuşatan askeri tatbikatını, “irrasyonel provokasyon” olarak niteleyerek kınadı.
Tayvan ajansı CNA’nın haberine göre Tayvan Savunma Bakanlığı, yayımladığı açıklamada, tatbikatı kınayarak Çin’in saldırgan askeri zihniyetini gözler önüne serdiğini, bölgesel barış ve istikrara zarar vereceğini savundu.
Çin ordusunun “irrasyonel provokasyon” olarak nitelenen faaliyetinin kınandığı açıklamada, Tayvan ordusunun tatbikatı izlediği, kara, hava ve deniz kuvvetleriyle karşı tedbirler alacağı belirtildi.
Açıklamada, “Çin’in son yıllarda savaş uçakları ve gemileriyle yaptığı tacizler, küresel barışa ve istikrara zarar veriyor. Bu tatbikat da Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrara zarar vermenin yanında Çin’in saldırgan askeri zihniyetini gözler önüne seriyor.” ifadelerine yer verildi.
Tayvan Başkanlık Ofisinden yapılan açıklamada da “Çin’in Tayvan’ın özgürlük ve demokrasisini tek taraflı askeri provokasyonlarla tehdit etmesi üzüntü verici. Tüm dış tehditlere ve meydan okumalara karşı demokrasimizi savunmayı sürdüreceğiz, ulusal güvenliğimizi koruma kabiliyetimize güvenimiz tam.” değerlendirmesinden bulunuldu.
– “Müşterek Kılıç-2024A”
Çin, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’ın yeni lideri Lai Ching-te’nin göreve başlamasından üç gün sonra, Ada ve çevresini kuşatan kapsamlı askeri tatbikata başladığını duyurmuştu.
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, “Müşterek Kılıç-2024A” adı verilen, iki gün sürecek tatbikatın, Tayvan Boğazı, Tayvan Adası’nın kuzey, güney ve doğu bölgeleri ile ana kara yakınındaki Kinmen, Matsu, Vuçi ve Dongyin adaları çevresinde yürütüleceği bildirilmişti.
Çin ordusunun kara, hava, deniz ve roket kuvvetlerinden birliklerin katıldığı tatbikatın, bağımsızlığa yönelik eylemlere karşı cezalandırma ve dış güçlerin müdahalesine karşı uyarı olduğu vurgulanmıştı.
Tayvan Savunma Bakanlığının sosyal medya platformu X’teki hesabından yapılan paylaşımda, Çin ordusunun tatbikat duyurusu kınanarak, “Biz, çatışma arayışında değiliz ama çatışmadan kaçacak da değiliz. Ulusal güvenliğimizi koruyacağımıza güvenimiz tam.” ifadelerine yer verildi.
– Tayvan’ın yeni lideri Lai’nin yemin töreninin ardından geldi
Tayvan’ın çevresinde abluka oluşturan tatbikat, Ada’daki hükümetin yeni seçilen lideri Lai Ching-te’nin 20 Mayıs’taki yemin töreninin ardından geldi.
Tayvan’da 13 Ocak’taki başkanlık seçimini kazanan iktidardaki Demokrat İlerici Partinin (DPP) adayı Lai Ching-te, bu hafta başında yemin ederek görevine başlamıştı.
Lai, başkan olarak yaptığı ilk konuşmada, Tayvan Boğazı’nın iki yakasındaki statükoyu koruma sözü verirken Çin’e, Tayvan’ı askeri olarak tehdit etmeye son vermesi çağrısında bulunmuştu.
Tayvan hükümetinin egemenliğe, demokrasiye, özgürlüğe ve statükonun korunmasına bağlı kalacağını dile getiren Lai, “Anayasaya göre Çin Cumhuriyeti’nin (Tayvan) egemenliği bütün olarak halka aittir. Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti, birbirinin boyunduruğunda değildir.” diye konuşmuştu.
– Çin, Lai’nin konuşmasına tepki vermişti
Pekin yönetimi, Lai’yi bağımsızlık arayışında olacağına dair “tehlikeli işaretler” verdiği gerekçesiyle eleştirmişti.
Çin’in Tayvan İlişkileri Ofisi Sözcüsü Çın Binhua, yaptığı açıklamada, Lai’nin konuşmasının, onun “Tayvan’ın bağımsızlığı için çalışan biri” olduğunu gözler önüne serdiğini savunarak, “Lai’nin konuşması, Tayvan’ın bağımsızlığı duruşuna inatla bağlı kalıyor, ayrılıkçılık yanılgısını teşvik ediyor ve bağımsızlık için dış güçlere bel bağlayarak Tayvan Boğazı’nın iki yakası arasında cepheleşmeyi kışkırtıyor.” ifadelerini kullanmıştı.
Tayvan İlişkileri Ofisi, yayımladığı daha sert tondaki yazılı açıklamada ise Lai’nin konuşmasının, “çatışma ve provokasyon, aldatma ve yalanlarla dolu olduğu” ve “Tayvan’ın bağımsızlık duruşunu daha da radikal ve riskli hale getirdiği” savunulmuştu.
– Çin, Lai’yi “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” görüyor
Lai, Çin tarafından “bağımsızlık yanlısı” ve “ayrılıkçı” görülüyor. Çinli yetkililer, seçim öncesinde Lai’yi birçok kez “iflah olmaz”, “sorun çıkaran” gibi ifadelerle anmıştı.
Pekin yönetimi, seçim arifesinde Lai’nin Tayvan’ı bağımsızlık doğrultusunda “tehlikeli bir yola” sokacağı uyarısı yapmış, seçilmesi halinde çatışma ve savaş riskinin doğabileceği imasında bulunmuştu.
Çin’in tepkisi, DPP’nin genel siyasi çizgisine karşıtlığından kaynaklanıyor. Parti, Ada’nın egemenliğinden taviz verilmemesini, fiili bağımsızlığının korunmasını savunan siyasi çizgiyi temsil ediyor.
Tayvan’da çok partili döneme geçilmesinden sonra kurulan DPP, Çin’deki iç savaşta komünistlerle mücadelede eden kurucu parti Koumintag’ın “Çin’in meşru temsilcisi olma iddiasından” çok “Tayvan’ın bağımsızlığı” fikrine yakın duruyor.
– Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasındaki ayrılık hala sürüyor.
Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin yönetimi, Ada’nın ana kara ile yeniden birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.
