Kadim bir gelenekten, yenilikçi bir finansal araca: Kitle fonlama

23 Aralık 2024 - 22:07

ABONE OL

Kitle fonlama (crowdfunding[1]), çok sayıda yatırımcının bir projeyi fonladığı yeni bir finansman modelidir. Kitle fonlama, modern finansal bir araç olarak yeni olsa da özellikle ibadethane, okul vb. hayır işleri için gerekli kaynakların toplanmasında köklü bir geçmişe sahiptir. Küresel ölçekteki uygulamalarına da bakıldığında faizsiz bir finansal modelin başarılabileceğine dair çok iyi uygulama örneklerine sahiptir.

Kitle fonlaması, tüm türleri için İslami referanslarla tekrardan yorumlandığında katılım finans ekosisteminin geleceğini şekillendiren kapsayıcı ve yeni bir finans modeli olacak potansiyele sahiptir. Bu makalenin amacı da bir yerde bu farkındalığı oluşturmaya yöneliktir.

Kitle Fonlama Modeli, dünyada 2008 yılında yaşanan büyük mali krizden sonra girişimcilerin finansman sağlamada yaşadıkları zorluklar sebebiyle ortaya çıkmıştır. Bu yapısıyla model, bankalara gitmeden doğrudan bireysel ya da kurumsal yatırımcıların kaynaklarına ulaşmayı hedeflemektedir. Bir projenin finansmanı için ihtiyaç duyulan kaynakları, küçük tutarlarda çok sayıda kişiden toplanmasını esas alan bu model, internetin getirdiği yenilikleri kullanarak coğrafi sınırları ortadan kaldırabilen yapısıyla büyük ilgi çekmiştir.[3]

2028 YILINDA 300 MİLYAR DOLARI AŞMASI BEKLENİYOR

Küresel düzeyde kitle fonlama pazarının değeri 2023 yılı itibariyle 16,5 milyar ABD Doları olarak gerçekleşti. Yıllık ortalama %11,26 büyüme ile 2032 yılında 42,9 milyar USD’ye ulaşacağı tahmin ediliyor.[4] 2018 yılında 164,09 milyar dolar olarak gerçekleşen işlem hacminin ise 2024’ten itibaren yıllık %14,94 büyüme ile 2028 yılında 310,7 milyar dolar olması bekleniyor.[5] Girişim başına ortalama fon 28.656 dolar ve girişimlerin ortalama başarı oranı %22,4 olarak gerçekleşti.[6]

Yapay zekâ (AI) ve makine öğrenimi (ML) teknolojilerinin kullanımı gibi kitle fonlaması platformlarındaki artan teknolojik yenilikler, artan sayıdaki başlangıç projeleri, yayınlanan projelere daha hızlı erişim, kitlesel fonlama kampanyalarına yönelik yatırımcı talebi ve sosyal medya platformlarının artan kullanımı kitle fonlama pazarının çok daha fazla büyümesini teşvik edecekB Sosyal medya, kitle fonlama girişimlerini teşvik etmek ve duyurmak için önemli bir araç. Ocak 2023’te dünya genelinde nüfusun %53,6‘sı yani 4,2 milyar insan sosyal medyayı düzenli olarak kullanyor.[7]

Türkiye’de kitle fonlaması SPK Tebliği (2019) ile düzenlenmiş, 2021’de Tebliğ’de yapılan değişiklikle ilk lisanslar alınmaya başlandı.[8] Aralık 2024 itibarı ile faaliyet izni alan 18 kitle fonlama platformu bulunuyor.[9] Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK)’nun 19.12.2024 tarihli piyasa verilerine göre 141 girişime, 43.370 yatırımcıdan toplam 1,13 milyar TL fon sağlandı.[10] Kitle fonlamasının temelde dört yöntemi bulunuyor.

1) Paya Dayalı Kitle Fonlama:

Girişimcinin toplayacağı fon karşılığında yatırımcılarına pay senedi vermesine dayanan bir yöntemdir. Bu yöntemde, girişimciler projelerini kitle fonlama platformları kanalıyla yayımlarlar. Çok sayıda yatırımcı projeye ortak olurken projenin avantajları ve riski de tabana yayılmış olur. İşletmenin yönetimi ise girişimcinin elindedir. Melek yatırımcı ve Girişim Sermayesi Ortaklıklarında yatırımcılar projeden yüksek oranda pay aldıklarından yönetime sıklıkla müdahildirler. Böylesi bir müdahalenin olmadığı paya dayalı kitle fonlama, girişimci için daha caziptir. Projeye ortak olan yatırımcıların amacı kârdan pay almak, oy hakkı elde etmek ve değer artışından kazanç sağlamaktır. Riskli ancak getirisi yüksek projelere de yatırım yapılmakla birlikte yatırımcılar, mevzuatla korundukları için sisteme güven duyarlar. Türkiye’de daha ziyade paya dayalı kitle fonlama sistemi kullanıldığı için Şekil 1’de paya dayalı kitle fonlama süreci detaylıca izah ediliyor.

Şekil 1: Hisse Paylı Kitle Fonlama Süreci

Kaynak: Yazar

Fikrini ya da projesini ticarileştirmiş Girişimci, ister başta isterse fonlamaya çıkıldıktan sonra olsun anonim şirket (A.Ş.) statüsünde bir şirket kurmalıdır.
Girişimci projesine fon bulmak için kitle fonlama platformuna başvurur.
Kitle fonlama platformu girişimciden konuyu değerlendirmek üzere birtakım bilgiler ister. Ortakların eğitimi, deneyimi, finansal imkanlarını, proje hakkında detaylı bilgiler, fizibilite, 5 yıllık mali projeksiyon, şirket değeri, değerin nasıl tespit edildiği ve bu değer üzerinden ne kadarlık bir hissenin yatırıma açılacağı, pazar, pazara nüfuz stratejileri, organizasyon, kurumsal yatırımcı alma, borsaya açılma, yurtdışına açılma gibi çıkış (Exit) projeleri vb. bilgiler platform uzmanlarınca değerlendirilir, uygun görülenler yatırım komitesine taşınır. Yatırım komitesi girişimci ile yüz yüze ve/veya uzaktan görüntülü görüşme ile toplantı yaparak girişimciyi dinler, sorular sorar ve projeyi anlamaya çalışır. Burada esas olan yatırımcıların haklarının korunmasına dönük risklerin minimize edilmesi, girişimcinin iş yapabilme azmi ve kararlılığının ile projenin başarı imkanlarının şartlarının ortaya konulmasıdır.
Platformun yatırım komitesi, projeye olumlu yaklaşmış ise bu proje yatırımcılara açılır. Platforma daha önceden üye olmuş binlerce yatırımcı olduğu gibi bu projeden hisse almak isteyen çok sayıda yatırımcı da platforma üye olurlar.
Platforma üye olan yatırımcılar projeye dair yatırım komitesine sunulan tüm bilgileri proje kampanya sayfasından inceleyebilirler. İlave bilgi ihtiyacı olursa bunu platforma başvurarak tedarik ederler ve/veya kampanya sürecinde sosyal medyada projeye dair yapılacak canlı yayınları takip ederek soru sorabilirler. Şayet yatırım yapmaya karar verirlerse ki tamamen kendi inisiyatifleridir, yatırım yapacakları tutarı belirleyerek platformda yatırım yap butonuna basarak ister kredi kartı, isterse EFT ile yatırım yaparlar.
Yapacakları yatırımı belirledikten sonra ödemeyi kredi kartı ile değil de EFT ile yapacaklarsa platform onlara projeye özel Takasbank IBAN numarası ile bir de açıklama referansı gönderir. Yatırımcı parasını 24 saat içinde bu hesaba yatırmak durumundadır. Şayet 60 günlük kampanya sürecinde projenin ihtiyaç duyduğu fon toplanamaz ise (6S) görüldüğü üzere Takasbank yatırımcılara paralarını iade edecektir.
Takasbank, yatırımcılarla ilgili ödeme tutarlarını Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (MKK) ile de paylaşır. Bu iki kurum sürekli bir iletişim içinde olurlar.
MKK, 60 günün sonunda proje tamamlandı ise girişim şirketinin ortaklık paylarını belirler ve bu kayıtları yatırımcıların da izleyeceği şekli ile kendi sitesinde de yayınlar.
Takasbank, Girişim şirketi adına kendisinde toplanan paraları hisse oranlarının belirlenmesinin akabinde girişim şirketine aktarır.
Girişim şirketi, Takasbank’tan gelen fondan Platforma hizmet bedeli olarak belli bir pay öder. Bu pay uygulamada %8-%10 bandında hareket etmektedir. İşlem burada bitmemektedir, her yıl fonlanan bu şirketler bağımsız denetim raporu yaptırarak gidişatlarını platforma izah ederler. Platform şirketlerin daha iyiye gitmesi için danışmanlık hizmeti de verebilir. Fonlama süreci yatırımcı, girişimci ve tüm taraflar için öğretici bir süreçtir.

2) Borca Dayalı Kitle Fonlama:

Bir projenin veya girişim şirketinin ihtiyaç duyduğu fonu borçlanma aracı karşılığında toplamak amacıyla halktan para toplanması anlamına gelmektedir. Yeni Tebliğ’de “borçlanma aracı, girişimci veya girişim şirketlerinin platformlar aracılığıyla sattığı, fonlanan şirketin borçlu sıfatını haiz olduğu ve nominal değerinin vade tarihine kadar taksitler halinde yatırımcıya geri ödenmesi esasına dayanan menkul kıymet” olarak ifade edilmektedir.

3) Ödül Temelli Kitle Fonlama:

Kitle fonlamasının en fazla kullanılan yöntemidir. Ödüle veya ön talebe dayalı olarak ikiye ayrılabilir. Ödüle dayalı yöntemlerde kampanyaya katkı sağlayanlara sembolik ödüller verilir. Ön talebe dayalı yöntemde ise kampanyanın katılımcılarına girişimcinin pazara sunacağı ürün bedelsiz olarak verilir veya piyasa fiyatının altında alma hakkı tanınır. ABD’de faaliyet gösteren “Kickstarter” ve “Indiegogo” en bilinen ödüle dayalı platformlardır.

4) Bağış Temelli Kitle Fonlama: Finansal olarak herhangi bir karşılığı bulunmayan, hibe olarak destekçilerden toplanan fonlama yöntemidir. Katılımcılar topluma faydalı olabileceğine inandıkları projelere destekte bulunuyor.

Avrupa Birliği’nde 2017, 2019 ve 2020 yıllarında kitle fonlamasına ilişkin düzenlemeler yapıldı.[11] Türkiye’de kitle fonlamaya ilişkin düzenlemeler (2019 ve 2021) Avrupa Birliği ile benzer yıllarda yapılmış olması son derece önemlidir. Kitle fonlaması, konvansiyonel finansa alternatif bir araç olup gerek yatırımcılar gerekse girişimciler nezdinde bambaşka bir kültür, yaklaşım ve ekosistem getiriyor. Yeni bir finansal yaklaşım olarak anlaşıldıkça yaygınlaşacak, şeffaflık, hesap verilebilirlik, olası riskler minimize edildikçe de anlaşılacaktır. Küresel düzenlemeler esas alınarak tespit edilmiş olmasa da geçmiş uygulamalar göstermiştir ki kitle fonlama sektörünün ilave birtakım düzenlemelere ihtiyacı bulunuyor. SPK’nın kitle fonlamanın tarafları ile çok sık çalışma toplantıları yaparak daha kapsayıcı bir düzenlemeleri hayata geçirmesi son derece değerlidir.

Bu bağlamda, kitle fonlamanın mevzuatı ve uygulamasının geliştirilmesine yönelik önerilerden bir kısmını şöyle özetleyebiliriz:

1. İkincil Piyasa Oluşturulmalı

Şirketlerin hisselerinin likiditesini artırmak ve yatırımcıların çıkış stratejilerini uygulayabilecekleri ve hisselerini kolayca satabilecekleri ikincil piyasanın devreye alınması kitle fonlamanın gelişimi için oldukça önemlidir. Türkiye’de her ne kadar platform içinde hisse devirlerinin yapılabildiği birtakım uygulamalar olsa da bu ihtiyaca çok kısıtlı cevap verebiliyor. Örneğin, Kitle Fonlama Tebliğinin 12/7 maddesine aykırılık teşkil etmeyecek şekilde “GİFT” adında alınan payların alım-satımına ilişkin iletişim platformu com tarafından hayata geçirildi.[12] Tebliğ’in 13’ncü maddesinde “Borsa tarafından uygun görülen fonlanan şirket paylarına ve borçlanma araçlarına ilişkin ikincil piyasa işlemleri, Borsa tarafından hazırlanan ve Kurulca uygun görülen usul ve esaslar çerçevesinde ilgili pazarda gerçekleştirilebilir.” ifadesi bulunmakla birlikte henüz bir gelişme bulunmuyor. İkincil işlemlerinin Borsa İstanbul kontrolünde faaliyete alınması yatırımcıların uzun zamandır beklediği ve piyasanın önünü açacak önemli bir adım olacaktır. Böylelikle yapılan yatırımların ikincil işlemlerinin çoğalması ile kitle fonlama ekosisteminin birincil işlemlerinde de yatırımcı ilgisinin artırılabileceği düşünülüyor.

2. Sektörel Birlik İhtiyacı Var

Sektörde iş-birliği ve dayanışmayı teşvik eden bir sivil toplum kuruluşu olarak yedi (7) kitle fonlama platformunun katılımı ile “Kitle Fonlama Derneği” kurulmuş[13] olmakla birlikte sektörün tümünü kapsayacak Kamu tüzel kişiliğine haiz kitle fonlama platformları birliği adıyla ya yeni bir birlik kurulmalı ya da 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 75’inci maddesi uyarınca Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB)’ne üye olmalarının önü açılmalıdır. Mevzuatın geliştirilmesi, uygulamanın yeknesaklaştırılması, sektörel disiplinin sağlanması ve sektörün önündeki risklerin yönetilmesi adına böylesi bir birliğe ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda sektörel ihtiyaçlar ve düzenlemelerin sektör oluşumu esnasında baştan sıkı bir şekilde ele alınabilmesi için yaptırım yetkisi olan bir mesleki birliğinin kurulması son derece faydalı olacaktır.

3. Yatırılan Tutar Nemalandırılmalı

Bilindiği üzere kitle fonlamalarında 60 günlük bir kampanya süreci bulunmaktadır. Kitle fonlama kampanyası kapsamında toplanan fonun 60 günlük süre içerisinde Takasbank tarafından amaca uygun finansal araçlarda değerlendirilerek değer kaybının minimum düzeye indirilmesi sağlanmalıdır. Kitle fonlama kampanya süresi olan 60 günlük süre zarfında özellikle yüksek volatilite ve döviz kurlarının yukarı yönlü hareketi nedeniyle kampanya başlangıcındaki bütçe kullanımı ile gerçekleşen bütçe kullanımı arasında girişim şirketleri açısında zorluk yaşanabilmektedir. Özellikle teknoloji odaklı girişimlerin harcama kalemleri genelde dövize endeksli olduğu için 60 gün içerisinde toplanan paranın değer kaybı ortaya çıkmaktadır. Hem yatırımcılar arasında adaletin sağlanması hem de girişimci şirketin ihtiyaçları dikkate alındığında böyle bir uygulamanın elzem olduğu görülmektedir. Ayrıca bu nemalandırma işlemleri yapılırken katılım finans ilkelerini dikkate alan platformların bu hassasiyetlerinin gözetilmesi önem arz etmektedir.

4.Hisse Oranları Farklılaştırılmalı

Kampanyalara ilk günler yatırım yapanlar ile son günlerde yatırım yapanlar arasında hisse hesaplanması aşamasında ödenen tutarın nemalandırılması ölçüsünde fazladan pay verilmesi sağlanmalıdır. Kampanya süreci içerisinde ilk gün yatırım yapan yatırımcı ile son gün (60.gün) yatırım yapan yatırımcı arasında paranın zaman içerisindeki değerlendirilmesi ile ilgili talepler gelmektedir. Buna göre ilk gün yatırım yapan ile son gün yatırım yapanın aynı hisseyi alması memnuniyetsizlik ortaya çıkarmaktadır. Aynı şekilde olası bir iade durumunda da iadelerin yine nemalandırılmış tutarlar üzerinden yapılması sağlanabilir.

5. Sigorta İhtiyacı:

a.Yatırım Sigortası: Kitle fonlama ekosisteminin yeni olması, yatırımcıların bu alana yeni yeni alışmaları sebebiyle bankalardaki mevduat garantisi olduğu gibi burada da belirli yatırım tutarına kadar yatırım sigortası ürünü teşvik edilebilir. Mevcut durumda böyle bir ürün olmamakla beraber yatırımların belirli bir tutara kadar olan kısmının sigortalanması sağlanarak yatırımcılara güven verilebilir. Bu uygulama yatırımcıların kitle fonlamaya dikkatini çekme açısından önemli olacaktır.

b.Mesleki Sorumluluk Sigortası: Özellikle yatırım komitesinin kitle fonlama işlemler sonrasında yatırımcılar ve/veya üçüncü kişilerin açtıkları davalardan dolayı ödemek zorunda kalınabilecek yasal tazminatlar için koruma sağlanması da Tebliğ’de yer almalı ve platformlar, yatırım komitesi üyeleri için bu sigortanın yaptırılmasından sorumlu olmalıdır.

6. Katılım Finans Çerçevesi: Kitle fonlama tebliği içerisinde katılım finans ilkelerine uygun işlemlerin çerçevesinin belirlenmesi faydalı olacaktır.

a. Hisse paylı kitle fonlama işlemleri kar-zarar ortaklığı (müşâreke) ile görünüşte uyumludur. Ancak, her hisse paylı kitle fonlama işinin katılım finansla bağdaştığını söylemek zordur. Hisse fonlamanın yatırım yapacağı alanlar, sözleşmeler, oluşan fonların yönetimi katılım finansın amacına uygun olarak katılım finans çerçeve kural seti olarak belirlenebilirse gerçekten de kitle fonlama iyi bir finansal araç olarak katılım finansın geleceği olabilir.

b. Borçlanmaya dayalı kitle fonlama sisteminin katılım finans ilkelerine uygun şekilde yapılabilmesi için küresel uygulamalara benzer işlemlere Tebliğ’de yer verilebilir. Tebliğ’in 19 uncu maddesinde faizli bir getiri istemeyen, paya dayalı kitle fonlamasını tercih etmeyen yatırımcılar için katılım finans ilkelerini dikkate alan borçlanma usulleri alternatif olarak düzenlenebilir. Küresel katılım kitle fonlama sisteminde olduğu gibi şirkete ortak olmadan şirketin bir projesine “Sınırlı Müşareke, Müdarebe, İstisna, Murabaha” yöntemlerinden biri ve/veya birden fazla yöntemi bir arada kullanarak “hibrit” bir modelle faizsiz finansal destek sağlanabilir.[14]

7. Sektör Teşvik Edilmeli

Kitle fonlama, Ülkemizin stratejik hedeflerine yönelik yenilikçi projelerin hayata geçirilmesi için çok çok önemli bir finansal araçtır. Bu projelerin bankalardan kaynak bulması imkansızdır. Çünkü, birçok projede mevcutta bir mali veri ya da varlık yoktur. Birçoğunda da geleceğe ve pazara dönük beklentileri vardır ki bankalar da bu beklentileri konvansiyonel değerlendirme kriterlerine göre çok da dikkate almamaktadır. Dolayısıyla, ülkenin geleceği olabilecek birçok fikir hayata geçememektedir. Melek yatırımcı ağlarına ve melek yatırımcılara verilen vergisel avantajların kitle fonlama yatırımcılarına da verilmesi yönünde düzenlemeler yapılması sektörün gelişen ivmesini daha da artıracak, sektörün daha da bilinir olmasına katkı sağlayacaktır.

8. Etkin Denetim Yapılmalı

Platformların iş ve işleyişlerinin SPK tarafından sürekli ve etkin denetiminin yapılması sağlanmalıdır. Böylelikle yorum farklılıkları ve açık noktalar nedeniyle yapılan hatalı işlemlerin hızlıca düzeltilmesi sağlandığında sektörel güven oluşacaktır. Sektörde güven kaybına sebep olacak işin ruhuna uymayan uygulamalar nedeniyle birtakım risklerin önüne geçilmiş olacaktır. İç kontrol ve Risk yönetiminin işin ayrılmaz bir parametresi haline getirilmesi için platformlar yönlendirilmeli. İyi bir yönetişimle suiistimal, kara para aklama, dolandırıcılık vb. MASAK kapsamında risk teşkil eden hususları bertaraf edilebileceği düşünülyor.

DOĞAL AFETLERDE BAĞIŞ BAZLI KİTLE FONLAMA MODELİ HAYATA GEÇİRİLMELİ

9. Bağış ve Ödül Bazlı Kitle Fonlama da Tebliğ’le Düzenlenmeli: Platformların yatırım yapabilme birikimi olan çok sayıda potansiyel üyesi bulunmaktadır. Bu üyeler, bir kısım yatırımlarını “Ticari Kâr” elde etmek için yaparken bazen de birikimlerinin bir kısmı ile sosyal projelere destek vererek “Sosyal Kâr” elde etmek isterler. Küresel ölçekte gerek İslam ülkelerinde gerekse diğer ülkelerde bağış ve ödül bazlı kitle fonlamada çok iyi işler yapılıyor. Ülkemizde de benzer bir potansiyel bulunyor. Bu potansiyelin belli bir disiplin içinde hayata geçirilmesi çok faydalı olacaktır. Özellikle doğal afet dönemlerinde etkin kullanılabilecek bağış bazlı kitle fonlama modelinin de mevzuat çerçevesinde düzenlenmesi ve ihtiyaç halinde hızlı aksiyon alınması için hazırlık yapılması faydalı olacaktır. Malezya’da bağış temelli kitle fonlamanın pazar payı %92,4 oranında, ödül temellide ise %6 olarak gerçekleşti.[15] Bu rakamlar bu segmentlerin kitle fonlama içinde önemine işaret ederken düzenlenme yapılmasının son derece önemli olacağını gösteriyor.

VARLIK DEĞERLERİNDE AZALMA İLE KARŞILAŞMA RİSKİ VAR

10. Değerleme Sorunu Halledilmeli

Kitle fonlamaya açılan projelerde geçmişe dönük bir varlık/birikim bulunuyor. Özellikle indirgenmiş nakit akışı firmanın değerlenmesi için kullanılıyor. Ancak, nakit akışları ve çarpan katsayıları oldukça yüksek olması sebebiyle değerler yüksek çıkıyor. Bu hem daha az hisse payı vererek yüksek fon toplayan girişimcinin, hem de toplanan fon üzerinden hizmet bedeli alan platformun işine geliyor. Ancak, ikincil borsa çalıştığında yüksek değerleme yatırımcılar açısından varlık değerlerinde azalma ile karşılaşma riskini barındırıyor. Dolayısıyla en azından değerlemede dikkat edilmesi gereken birtakım parametrelerle ilgili periyodik düzenleme ve/veya güncelleme yapılması önem arz ediyor.

İKİNCİL PİYASANIN OLUŞTURULSASI ZARURİ BİR İHTİYAÇTIR

Sonuç olarak, kitle fonlama, sermaye piyasalarında çeşitlenme ve derinleşme sağlarken para piyasalarına olan talebi azaltarak faizin ekonomiye muhtemel negatif etkisini azaltıcı yeni nesil bir finansal araçtır. Hisse paylı, borçlanma, ödül ve bağış temelli olarak tüm segmentleri ile kitle fonlaması, küreselde konvansiyonel finansa alternatif olarak ilgi görmektedir. Küresele açılacak potansiyeli olan yüksek teknoloji ve üretim projelerinin doğrudan kitlelerden fonlanarak desteklenmesi dış ticarete ve ekonomiye olumlu katkılar yapacaktır. Dahası, kitle fonlama finansın kimyasını ve kültürünü değiştirecek potansiyele sahiptir. Kitle fonlamada girişimlerden elde edilen gelir / refah tabana yayılırken çok farklı projelere yatırım yapıldığı için risk yoğunlaşması da olmayacaktır. Hem yatırımcılar hem de girişimciler için finansal stresin minimize edildiği bir yatırım süreci yaşanacaktır. Dolayısıyla, kitle fonlamanın sermaye piyasası ürünü olarak tüm segmentleri ile uygulanabilirliğini artırıcı ve sürdürülebilirliğini sağlayıcı düzenlemelerin yapılması artık bir gereklilik olmuştur. Paya dayalı kitle fonlamada pay devirlerinin rahatlıkla yapılabileceği ikincil piyasanın oluşturulması son derece zaruri bir ihtiyaçtır. Ayrıca, kitle fonlama sisteminde katılım finans prensipleri açısından çerçeve bir kural setinin oluşturulması da sistemin büyümesine katkı yapacaktır.

[1] DİJİTEP, Sayı 3, yayımlanan “Yeni bir Gelecek, Yeni Bir Finans, Kitle Fonlama” adlı makale baz alınmıştır.

[2] Girişim Kitle Fonlama Platformu A.Ş. Kurucu & Yatırım Komitesi Üyesi

[3] https://businessdiplomacy.net/tr/finansin-gelecegi-kitle-fonlama/

[4] https://www.researchandmarkets.com/report/crowdfunding

[5] https://www.technavio.com/report/crowdfunding-market-industry-service-analysis

[6] https://www.fundera.com/resources/crowdfunding-statistics

[7] https://www.reportlinker.com/p06456767/Crowdfunding-Global-Market-Report.html

[8] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211027-3.htm

[9] https://spk.gov.tr/sirketler/kitle-fonlama-platformlari/listeye-alinan-platformlar

[10] https://www.mkk.com.tr

[11] Official Journal of the European Union, 20.10.2020, EN, L 347/1

[12] https://fonangels.com/Page/ikincilpiyasa