HATAY/KAHRAMANMARAŞ – LALE KÖKLÜ/GÖKHAN ÇALI – Hatay ve Kahramanmaraş'ta 6 Şubat 2023'teki depremlerden sonra asbest tehlikesine karşı şehir merkezlerinden uzak alanlara kurulan enkaz geri dönüşüm tesislerinde günlük 4'er bin ton moloz ayrıştırılarak geri dönüşüme kazandırılıyor.
Depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş ile büyük yıkıma uğrayan Hatay'da, afette yıkılan veya sonrasında kontrollü şekilde yıkımı yapılan binaların enkazından çıkan malzemenin geri dönüşümü için Japon Hükümeti ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliğinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde ve iki kentin valilikleri tarafından yürütülen "Deprem Enkazının Çevreye Duyarlı Yönetimi ve Tehlikeli Atıkların Güvenli Bertarafı Projesi" uygulamaya konuldu.
Proje kapsamında asbest tehlikesinin önüne geçmek için şehir merkezlerinden uzak alanlarda, Hatay'ın Altınözü ile Kahramanmaraş'ın Dulkadiroğlu ilçelerinde enkaz geri dönüşüm tesisleri oluşturuldu.
Her iki tesiste günlük 4'er bin ton deprem molozu, makine ve el yordamıyla ayrıştırılıp geri dönüşüme kazandırılıyor.
Ayrıştırmayla ortaya çıkan kum, çakıl ve taştan oluşan malzeme şehirlerin altyapı işlerinde; ahşap, plastik ve kağıt gibi materyaller de ihtiyaca göre farklı alanlarda kullanılıyor.
Geri dönüşüm yöntemiyle hem çevre kirliliğinin önüne geçiliyor hem de insan sağlığının korunması hedefleniyor.
– Hatay'da 19 milyon metreküp moloz çıktı
Hatay Valisi Mustafa Masatlı, AA muhabirine, 6 Şubat ve devamındaki depremlerde kent genelindeki yapı stokunun üçte birinden fazlasının zarar gördüğünü söyledi.
Şu ana kadar 88 bin 600'den fazla binanın yıkımının gerçekleştiğini ve buralardan 19 milyon metreküp enkaz yığını çıktığını belirten Masatlı, bunları bertaraf etmek için 23 farklı bölgede geçici enkaz döküm alanları belirlediklerini ve molozu buralara taşıdıklarını anlattı.
Masatlı, yıkılan binaların önemli bir kısmının eski yapı olduğunu, bu yüzden de binaların inşalarında asbest kullanıldığını kaydederek, şöyle konuştu:
"Biz bu asbestin hem çevreye hem de insan sağlığına zararlarını ortadan kaldırma bakımından geçici enkaz döküm alanlarını olabildiğince şehrimizden uzak tutup hem çevreyle hem de insanla teması olmayan yerlere getirdik. Bunlardan biri Altınözü Enek bölgesi, bu proje kapsamında 1 yıl içerisinde yaklaşık 1 milyon ton enkazı buradan ayrıştırmış olacağız. Burada hem asbestle ilgili olumsuz sonuçları ortadan kaldırırken diğer taraftan da bu enkazı ayrıştırıp ekonomiye de dönüştürmüş oluyoruz."
Masatlı, projenin aynı zamanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın başlattığı ve tüm dünyaya örnek teşkil eden "Sıfır Atık Projesi"nin de önemli modellemelerinden biri olduğunu dile getirdi.
– Kahramanmaraş'ta 11 milyon metreküp enkaz çıktı
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Fırat Görgel de depremlerde ildeki yapı stokunun önemli bir bölümünün yıkıldığını hatırlattı.
Bu kapsamda enkaz atıkları sürecinin yönetilmesinin çok önemli olduğunu vurgulayan Görgel, şunları kaydetti:
"Biz de hem Karacasu'da hem Erkenez'de hem de Elbistan'da enkaz atıkları döküm alanı oluşturmuştuk. Üç noktada bu hafriyatların geri kazanımı noktasında ilgili bakanlıklarımızla da görüşmelerini yaptık. Karacasu Kırım Mahallesi enkaz döküm sahasında geri dönüşüm tesisimizi kurduk. Diğer iki noktada, yani Erkenez'de ve Elbistan'da da enkaz döküm sahası için ekipman tedarik süreçlerimiz devam ediyor. Şehir genelinde yaklaşık 11 milyon metreküp deprem enkazı var. Şu anda Karacasu tesisimizde günde 4 bin ton üzerinde enkazı ayrıştırabiliyoruz. Beton üretimi, yol, kaldırım ve altyapı çalışmalarında kullanabileceğimiz nitelikli malzememizi bu enkazdan üretmiş oluyoruz."
