TOKYO (AA) – ABD, Japonya ve Filipinler liderleri ilk kez düzenlenecek üçlü zirvede, Çin'in artırdığı bölgesel nüfuzu karşısında Hint-Pasifik barış ve istikrarı için işbirliği hedefliyor.
ABD Başkanı Joe Biden, 10 Nisan'da Japonya Başbakanı Kişida Fumio ile ikili, 11 Nisan'da Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. ve Kişida ile üçlü görüşecek.
Biden'ın ev sahipliğinde Washington'da düzenlenecek zirve; ABD, Japonya ve Filipinler liderlerini bir araya getirecek ilk üçlü zirve olacak.
Zirvede ABD ve Japonya, Tayvan Boğazına yakınlığı ve önemli deniz hatlarının kesişim noktası Filipinler ile "Hint-Pasifik'te barış ve istikrarı" için işbirliğini derinleştirecek.
Biden, Marcos Jr. ve Kişida, Çin'in siyasi ve askeri nüfuzunu artırdığı bölgede "Serbest ve Açık Hint-Pasifik" vizyonuyla üçlü savunma potansiyelini tahkim edecek.
Üçlü zirvede yarı iletkenler dahil tedarik zincirleri, stratejik altyapı ve enerji kaynaklarının güvenliği ve iklim değişikliğiyle mücadele konuları da gündeme gelecek.
AA muhabiri, Kişida'nın ABD ziyareti, Biden ile ikili görüşmesi ve Biden-Kişida-Marcos Jr.'ı buluşturacak ilk üçlü zirveden beklentiler ile uzman görüşlerini derledi.
– Kişida'nın Washington ziyareti
Kişida Fumio, 2015 sonrasında "devlet konuğu" statüsüyle ABD'yi ziyaret edecek ilk Japon Başbakan unvanını elde edecek.
Eski ABD Başkanı Barack Obama'nın 2015'te ağırladığı Abe Şinzo, "devlet konuğu" statüsüyle ABD'de ağırlanan son Japon Başbakan olmuştu.
Resmi Kyodo ajansına göre Abe bu statüyle, 2015'teki ziyaretinde ABD Senatosuna hitap etmiş ve bunu gerçekleştiren ilk Japon lider olmuştu.
Biden-Kişida görüşmesinde savunma, ekonomi güvenliği, dış uzay ve siber güvenlik dahil çeşitli alanlarda Tokyo-Washington işbirliği güçlendirilecek.
Yapay zeka araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) projelerine yönelik ABD'li ve Japon üniversiteler ve iş dünyasının ortak yer alacağı işbirliği fırsatları görüşülecek.
– Savunma ilişkilerinde daha fazla koordinasyon
Japonya ve ABD liderleri görüşmede, iki ülke savunma ilişkilerinde "üretim ve geliştirme" alanında yeni bir sayfa açmayı hedefliyor.
"Savunma endüstrisinde yeni çağ" şeklinde nitelendirilecek bu dönemde "savunma ekipmanlarının ortak üretimi ve bakımı" fırsatları aranacak.
Japon üretimi savunma ekipmanlarının ABD'ye ihracatının kolaylaştırılması ile ABD donanması gemilerinin Japon tersanelerinde bakıma girmesi görüşülecek.
Zirvede, "ABD roketlerinin montaj ve fırlatma rampalarının kurulacağı Japonya'da yeni bir uzay üssü inşası" projesi ele alınacak.
Projeyle hem ABD'nin roket ve fırlatma teknolojilerinin "yanlış ellere düşmesinin engellenmesi" hem de Japon firmalarına sektördeki paylarının artırılması hedefleniyor.
Japonya dış politikası uzmanlarından Tobias Harris, başta askeri olmak üzere ikili işbirliğinin ilerletilmesinin "geleceğe hazır olma kokusu" verdiğini bildirdi.
– USFJ ile SDF arası "Daimi Ortak Karargah" kurulabilir
Japonya'daki ABD Kuvvetleri (USFJ) Hawai'de konuşlu ABD Hint-Pasifik Komutanlığı (INDOPACOM) tarafından komuta ediliyor.
Biden ve Kişida, USFJ'nin kuvvetler arası komuta-kontrol otoritesinin artırılması için Japonya içinde "Daimi Ortak Karargah" kurulması fikrini ele alacak.
Böylelikle USF ile Japonya Öz Savunma Kuvvetleri (SDF) personeli arasında, sivil ve askeri dahil çeşitli alanlarda adaptasyonun artırılması hedeflenecek.
– Kişida, ABD Senatosuna konuşacak
11 Nisan'da ABD Senatosuna hitap edecek Kişida böylelikle, 2015'te Abe Şinzo'nun hitabı sonrası ABD Senatosuna konuşan ilk Japon Başbakan olacak.
"Gelecek odaklı" vurgular yapacak Kişida, hitabında, iki ülke ittifakının, "serbest uluslararası düzenin sürdürülmesinde" hayati önem taşıdığının altını çizecek.
Memleketi Hiroşima'nın "atom bombası mağduriyetine" dikkati çekecek Kişida, "nükleer silahların olmadığı bir dünya" vizyonunun detaylarını aktaracak.
– Liderler ilk kez üçlü zirvede
ABD, Japonya ve Filipinler liderleri 11 Nisan'da bölgesel ittifak açısından "daha önce benzeri görülmemiş" şeklinde nitelendirilen üçlü zirvede buluşacak.
İlk niteliğindeki zirvede, liderlerin gündem maddesi "Hint-Pasifik'te barış ve istikrarın sürdürülebilirliğine" yönelik yapılacak hamleler oluşturacak.
Çin'in siyasi ve askeri bölgesel nüfuzunun artması dahil çeşitli zorluklar karşısında, Marcos Jr. ve Kişida, "ABD eksenli nüfuz arayışında" olacak.
Liderler, Hint-Pasifik'te "statükonun güç kullanılarak ve tek taraflı değiştirilmesi girişimlerine karşı müsamaha gösterilmeyeceğini" teyit edecek.
– "Birleşik cephe" vurgusu
Zirvede Hint-Pasifik bölgesinde seyrüsefer güvenliği ve deniz yollarının emniyeti önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor.
Liderlerin, Güney Çin Denizinde üç ülke donanma kuvvetlerini kapsayacak devriyeleri bu yıl içinde başlatmaya yönelik karar alabileceği belirtiliyor.
ABD Donanmasının eski siyasi danışmanı ve "Doğu Çin Denizi Adalar Sorununda ABD Politikalarının Kökeni" kitabının yazarı Robert David Eldridge, "birleşik cephe" vurgusu yaptı.
Eldridge, "Pekin'e karşı ne kadar 'birleşik bir cephe' sunulursa, Çin'in giderek daha yetenekli hale gelen donanma ve hava kuvvetlerinin saldırıları o kadar etkili caydırılabilir." dedi.
– Filipinler ekonomisinin "Çin menşeli teknolojilere bağımlı olmaksızın" geliştirilmesi
Zirvede ayrıca yarı iletken, stratejik altyapı ve enerji kaynaklarının güvenliği, dijitalleşme ve iletişim ağları ile kritik madenler alanlarında işbirliği fırsatları aranacak.
Japonya ve ABD menşeli yarı iletken ve 5G ağları yatırımlarının Filipinler'de başlatılmasına yönelik fizibilite çalışmaları masada olacak.
Japonya ve ABD, söz konusu yatırımlar vasıtasıyla, Filipinler ekonomisinin "Çin menşeli teknolojilere bağımlı olmaksızın" geliştirilmesini hedefliyor.
Elektrikli araçların bataryalarında en önemli materyallerden nikel rezervlerinde Filipinler, Asya-Pasifik'te ilk sıralarda yer alıyor.
ABD ve Japonya, bölgede kritik madenlere yönelik tedarik zincirlerinin güçlendirilmesinde Manila yönetimiyle işbirliğini vurguluyor.
– Filipinler, deniz güvenliği koordinasyon arıyor
Nakasone Barış Vakfı Danışmanı ve Japonya'nın eski Washington Büyükelçisi Fujisaki İçiro, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Filipinler'in, zirve sayesinde deniz güvenliği kapasitesini artırmayı, Japonya ve ABD ile bu alanda koordinasyon kurmayı hedeflediğini belirtti.
Sasakawa Barış Vakfı (SPF) Uluslararası Barış ve Güvenlik Bölümü Kıdemli Uzmanı Watanabe Tsuneo, AA muhabirine, özellikle Tayvan Boğazı çevresinde "Çin'in nüfuz arayışlarını artırdığı dönemde" yapılacak üçlü zirvenin, bölgesel güvenlik açısından oldukça önemli olduğunu söyledi.
