CENEVRE (AA) – Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana saldırıları altında bulunan Gazze'deki insanların çok fazla acı çektiğini ve kalıcı ateşkesin sağlanması gerektiğini söyledi.
Guterres, BM İnsan Hakları Konseyinin (İHK) 58. Oturumunun açılışında konuştu.
Oturumun açılışında insan hakları ihlallerinin mağdurları için saygı duruşunda bulunuldu.
Oturumun, Rusya ile Ukrayna arasında başlayan savaşın 3. yıl dönümünde başladığını hatırlatan Guterres, Ukrayna'da 12 bin 600'den fazla sivilin öldürüldüğünü ve çok daha fazlasının yaralandığını söyledi.
Guterres, Ukrayna'da binalar, hastaneler ve okulların yıkıldığını dile getirerek, bu çatışmaya son vermek, adil ve kalıcı barışa ulaşmak için hiçbir çabadan kaçınılmaması gerektiğinin altını çizdi.
İHK ve BM İnsan Hakları Ofisinin dünya genelindeki çalışmaları aracılığıyla zulüm, tutuklama ve hatta ölüm riskini göze alan cesur insan hakları savunucularının desteklendiğini belirten Guterres, "İnsan hakları konusunda eylemi güçlendirmek için hükümetler, sivil toplum ve diğerleriyle birlikte çalışıyorsunuz. Soruşturmaları ve hesap verebilirliği destekliyorsunuz. Önümüzde yapmamız gereken çok iş var. İnsan hakları, insanlığın oksijenidir ancak insan hakları, birer birer boğuluyor." dedi.
Guterres, savaşlar ve şiddet yoluyla insanların yiyecek, su ve eğitim haklarının ellerinden alındığını ifade ederek, bunun, uluslararası hukuka, uluslararası insancıl hukuka ve BM Şartı'na uymayan savaş kışkırtıcıları tarafından gerçekleştirildiğine dikkati çekti.
Geçen yıl BM Geleceğin Zirvesi'nin New York'taki açılışında 193 ülkenin çıkar ve isteklerini bir araya getirmeye çalışan "Gelecek Paktı'nın" kabul edildiğini anımsatan Guterres, insan haklarının aslında bir çözüm kaynağı olduğunu söyledi.
Guterres, insan haklarının, iklim değişikliği başta olmak üzere dünya genelinde yaşanan birçok farklı gelişmeden dolayı zarar gördüğünü vurguladı.
– "Her ne pahasına olursa olsun çatışmaların yeniden başlamasından kaçınmalıyız"
Çatışmaların kitlesel ölçekte insan hakları ihlallerine neden olduğunun altını çizen Guterres, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de dayanılmaz ölüm, yıkım ve insan hakları ihlallerinde büyük artış yaşandığını söyledi.
Guterres, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İşgal altındaki Batı Şeria'da İsrailli yerleşimciler tarafından artan şiddet ve diğer ihlaller ile ilhak çağrıları konusunda ciddi endişelerim var. (Gazze'de) Tehlikeli bir ateşkese tanık oluyoruz. Her ne pahasına olursa olsun çatışmaların yeniden başlamasından kaçınmalıyız. Gazze'deki insanlar, zaten çok fazla acı çekti. Kalıcı bir ateşkesin sağlanmasının, tüm rehinelerin onurlu bir şekilde serbest bırakılmasının, iki devletli çözüme doğru geri döndürülemez bir ilerleme kaydedilmesinin, işgalin sona ermesinin ve Gazze'nin ayrılmaz bir parçası olduğu bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasının zamanı geldi."
– "Sudan'da çatışmaları durdurmak için acilen harekete geçmeli"
Sudan'da ordu ile bir zamanlar ona bağlı Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yaşanan çatışmalar dolayısıyla kayıpların ve yerinden edilmelerin arttığına dikkati çeken Guterres, yerinden edilmeler ve kıtlığın ülke genelinde yayıldığını söyledi.
Guterres, "(Sudan'da) Savaşan taraflar sivilleri korumak, insan haklarını desteklemek, çatışmaları durdurmak ve barışı sağlamak için acilen harekete geçmeli. Yerel ve uluslararası insan hakları izleme ve soruşturma mekanizmalarının sahada neler olup bittiğini belgelemesine izin verilmeli." dedi.
– "Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde bölgesel savaş riski artıyor"
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC), Ruanda ordusu tarafından desteklenen isyancı grup 23 Mart Hareketi'nin (M23) son dönemdeki saldırılarına işaret eden Guterres, bununla birlikte daha da artan ölümcül şiddet ve korkunç insan hakları ihlallerine tanık olduklarına dikkati çekti.
Guterres, "(KDC'de) Daha fazla şehir düştükçe (M23'ün kontrolüne geçtikçe) bölgesel bir savaş riski artıyor. Silahları susturma, diplomasi ve diyalog zamanı." dedi.
BM Genel Sekreteri, dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan diğer krizler ve insan hakları ihlallerine de işaret ederek, "Gelecek Paktı'na ve İHK'nin çalışmalarına hayat vererek insan haklarının boğulmasına son verebiliriz. Bunu birlikte yapalım. Kaybedecek zamanımız yok." değerlendirmesinde bulundu.
İHK'nin 58'inci Oturumunun açılışına Guterres'in yanı sıra BM 79. Genel Kurul Başkanı Philemon Yang, İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İHK'nin 2025 Dönem Başkanı ve İsviçre'nin BM Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Jürg Lauber, İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, BM Cenevre Ofisi Genel Direktörü Tatiana Valovaya, Türkiye'nin BM Cenevre Ofisi nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Burak Akçapar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) Cenevre Temsilcisi Kemal Köprülü, BM yetkilileri ve çok sayıda ülke temsilcisi katıldı.
Birçok kriz bölgesindeki insan hakları durumunun ele alınacağı toplantı, 4 Nisan'a kadar sürecek.
