ANTARKTİKA (AA) – ŞEBNEM COŞKUN – 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi ekibi, King George Adası’ndan başladıkları deniz yolculuğunun üçüncü gününde Dismal Adası'na ulaşarak, burada bulunan Küresel Konumlama Uydu Sistemi (GNSS) istasyonundaki bakım çalışmalarını tamamladı.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda devam ediyor.
Ekip, King George Adası’ndan başladıkları gemi seyri boyunca, Le Maire kanalı, Penola Boğazı ve Grandidier Kanalı’ndan geçerek Adelaide Adası’nın Güney Okyanus'a açılan bölümünde bulunan Dismal Adası’na vardı.
Bilim ekibi, Türkiye’nin bilimsel araştırma kampının bulunduğu Horseshoe Adası'na 40 deniz mili mesafede yer alan Dismal Adası'nda, 5 yıl önce kurulan, Türkiye'nin sınırları dışındaki ilk sabit GNSS istasyonunun bakım ve tutum çalışmalarını gerçekleştirdi. Ekip, istasyonun bir yıl içinde depoladığı verileri de aktararak adadaki işlemlerini tamamladı.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu, King George'dan başlayan seferin yaklaşık 1200 kilometrelik yolculuktan sonraki üçüncü gününde Dismal Adası'nda vardıklarını kaydetti.
Yavaşoğlu, bu yıl beşinci kez Dismal Adası’nda bulunduklarını ifade ederek, "2020 yılında kurulan GNSS istasyonu, verileri toplamaya devam ediyor. Yarımadanın en güneyindeki GNSS istasyonu olarak bize çok değerli veriler sunmaktadır. Yapmış olduğumuz güncellemelerle çalışma süresi artırılan GNSS istasyonu bize bu bölgedeki hem tektonik hem izostatik basıncın değişimiyle oluşan deformasyonları söylemektedir. Bu anlamda bakıldığında en güney GNSS istasyonunun jeodezik ağa çok değerli veriler sunduğunu söyleyebilirim.” dedi.
– İki adada 6 yersel jeodezik noktada GNSS gözlemi yapılıyor
Ekip üyelerinden Harita Genel Müdürlüğü (HGM) Yersel Uygulama Subayı Mühendis Üsteğmen Abdullah Kellevezir de 2020 yılından itibaren Antarktika’da düzenlenen bilimsel seferlerde HGM olarak katılım sağladıklarını anlatarak, “Bu seferde gerçekleştirmiş olduğumuz faaliyetler kapsamında Dismal’de bulunan bir adet sabit GNSS istasyonuyla uydu gözlemleri gerçekleştiriyoruz. Yine bir adet Dismal'de ve beş adet de Horseshoe Adası'nda bulunan yersel jeodezik noktalarda da kısa süreli, yaklaşık 8 saat süreli GNSS gözlemleri gerçekleştiriyoruz. Bu yapmış olduğumuz gözlemlerde toplamış olduğumuz verileri bilimsel yazılımlarla birlikte değerlendirerek bölgenin tektonik hareketlerini izleyip değerlendiriyoruz.” şeklinde konuştu.
Kellevezir, özellikle Batı Antarktika bölgesinin tektonik açıdan hareketli bir bölge olduğunun altını çizerek, “Batı Antarktika bölgesi plaka yakınında yine Nazca, Güney Amerika ve Afrika levhaları bulunduğuna göre yaklaşık olarak 1-1,5 cm civarında, yıllık, kuzeydoğu yönünde hareket ettiğini gözlemlemekteyiz.” bilgisini verdi.
Her yıl Dismal Adası’nda bulunan sabit GNSS istasyonun bakım-tutum faaliyetlerini gerçekleştirdiklerini bildiren Kellevezir, “İstasyonun topladığı verileri bilgisayar ortamına aldık. Bu verilerin 24 saat, tüm yıl boyunca kesintisiz bir şekilde çalışmasının bize şöyle bir artısı oluyor. Yıl içerisindeki tektonik küçük deprem atımları olur veya buzul depremleri olur, bu atımları bizim görmemizi sağlıyor.” ifadelerini kullandı.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lider Yardımcısı Dr. Atilla Yılmaz ise 62 güney enleminde bulunan King George Adası’nda Şili bayraklı Betanzos isimli gemiye intikal ederek güneye seyirlerinin başladığını hatırlattı. Le Maire Kanalı, Penola Boğazı, Grandidier Kanalı’nı geçtikten sonra Adelaide Adası’nın batısından seyre devam ettiklerini ve Güney Okyanus'a açılarak Dismal Adası’na vardıklarını anlatan Yılmaz, “Gemi seyri boyunca özellikle kıyıya yakın alanlarda dikkatimizi çeken bu yıl diğer yıllara nazaran çok daha fazla buz dağlarının olduğuydu. Tabii bu da kıyılardan ve buzullardan kopan parçalarla geliyor. Bu da belki de bize küresel iklim değişikliğinin yerel etkileri hakkında bilgi veriyor.” diye konuştu.
Bu arada çalışmaların ardından Horseshoe adasına geçen ekip, gemi seyri boyunca rotaları üzerinde çok sayıda buzdağı, buzul, kambur balina ve penguen türlerini gözlemledi.
