-Son 50 yıldır Dünya Günü, gezegenimizin, çevremizin sağlığına yönelik farkındalığı artırmak için her yıl 22 Nisan’da dünya çapında milyarlarca insan tarafından kutlanıyor. Dünya Günü fikri ilk olarak 1969’da Gaylord Nelson adlı bir ABD Senatörü Santa Barbara, CA’da büyük bir petrol sızıntısının etkilerine tanık olduğunda doğdu. 1970’te tüm Amerikalıları çevre için tavır almaya çağırdı ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki binlerce kolej ve üniversite sağlıklı, sürdürülebilir bir Dünya için protestolar düzenledi.
-İlk Dünya Günü, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’nın temiz hava, temiz su ve nesli tükenmekte olan türlerin korunmasına yönelik uygulamaların yasalaşmasına yardımcı oldu. Bugün de benzer endişelerimiz var. Ne yazık ki bunlar, o ilk petrol sızıntısından bile daha karışık ve yıkıcı. Artan doğal afetler, aşırı hava koşulları ve yükselen küresel sıcaklıklar, milyonlarca, hatta milyarlarca insanı her geçen gün daha kötü şartlarda yaşamaya doğru sürüklüyor. Bu gidişi yavaşlatmak için hepimize görevler düşüyor…
Son 50 yıldır Dünya Günü, gezegenimizin, çevremizin sağlığına yönelik farkındalığı artırmak için her yıl 22 Nisan’da dünya çapında milyarlarca insan tarafından kutlanıyor. Neden bu bayramı kutlamaya devam etmeliyiz? Bugün önde gelen bilim adamları, politikacılar ve genç iklim tarafından incelenen ve ele alınan değişen çevremizle ilgili ciddi endişeler var. Değişim aktivistleri gibi, bazı insanlar her yıl sadece 22 Nisan’da değil, her gün daha çevre dostu yaşam biçimlerine uyum sağlıyor.
DÜNYA GÜNÜNÜN TARİHİ
Dünya Günü fikri ilk olarak 1969’da Gaylord Nelson adlı bir ABD Senatörü Santa Barbara, CA’da büyük bir petrol sızıntısının etkilerine tanık olduğunda doğdu. 1970’te tüm Amerikalıları çevre için tavır almaya çağırdı ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki binlerce kolej ve üniversite sağlıklı, sürdürülebilir bir Dünya için protestolar düzenledi. Buna fabrikalardan ve otoyollardan kaynaklanan hava kirliliğinin yanı sıra hayvanlar için yaşam alanlarının kaybı ve hayvanların neslinin tükenmesi de dahildir. Bu ulusal mitingler nedeniyle, ilk Dünya Günü, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’nın temiz hava, temiz su ve nesli tükenmekte olan türlerin korunmasına yönelik uygulamaların yasalaşmasına yardımcı oldu.
Bugün de benzer endişelerimiz var ve ne yazık ki bunlar, o ilk petrol sızıntısından bile daha karışık ve yıkıcı. Artan doğal afetler, aşırı hava koşulları ve yükselen küresel sıcaklıklar, milyonlarca, hatta milyarlarca insanı her geçen gün daha kötü şartlarda yaşamaya doğru sürüklüyor. Mercan resiflerinin ölmekte olduğu, karada ve okyanusta karınlarında veya vücutlarında çöp bulunan hayvanların resimlerini gördüğümüz ve dünyanın dört bir yanındaki kurumsal fabrikaların ve büyük şirketlerin havamızı ve yaşam alanlarımızı kirletmeye devam ettiği bildiriliyor.
DÜNYA GÜNÜ ETKİNLİKLERİ
Karbon ayak izinizi azaltın
İşe gidip gelme sürenizi ya da günlük rutininizin bir bölümünü değiştirmek için yeni yöntemlerle yaratıcılığınızı zorlayın. Gideceğiniz yere arabayla gitmek yerine arkadaşlarınızla aynı arabayı kullanın, toplu taşımaya binin, yürüyün, scooter’a ya da bisiklete binin. Hava durumuna göre bu yeni yolculuktan daha çok keyif alabilirsiniz.
Gardırobunuzu yeniden kullanın ve geri dönüştürün
Genel bakışta önemsiz görünse de, dolabınız ve alışveriş alışkanlıklarınız aslında çevremiz üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Tasarruflu ya da dikkatli bir şekilde kullanılmış kıyafetleri çevrimiçi satın alarak harekete geçin. Böylece yeni kaynakların daha fazla kıyafet yapmak için kullanılmamasına katkıda bulunabilirsiniz. Araştırmalar, çevrimiçi alışverişin çevre için daha iyi olduğunu gösteriyor. Çünkü çevrimiçi ürün satmak için yaklaşık %30 daha az kaynak kullanmak anlamına geliyor.
Yeme alışkanlıklarınızı değiştirin
Çoğu insan, gıda üretiminin dünya çapındaki tüm sera gazı emisyonlarının dörtte biri ile üçte birini oluşturduğunu ve büyük çoğunluğunun et endüstrisine ait olduğunu biliyor olabilir. BBC kısa bir süre önce, 2050 yılına kadar tüm dünyanın vejeteryan olması ve kırmızı et yememesi durumunda gıda kaynaklı emisyonların yaklaşık %60 oranında azalacağını bildirdi.
Daha az gıda israfı, daha az sera gazı anlamına gelir
Birçok insan bunu bilmeyebilir, ancak ne kadar çok gıdayı çöp olarak atarsak, atıkları taşımak ve biyolojik olarak parçalamak için o kadar fazla sera gazı salınır.
İklim değişikliği sıcaklıkları ve hava durumunu etkiliyor
Küresel Değişim Araştırma Programı’na göre sıcaklık son 50 yılda 2 derece, yıkıcı yağış ise %5 arttı. Son 50 yılda daha aşırı hava olayları meydana geliyor ve 2019’dan bu yana aşırı hava olayları rekorlar kırarak artıyor.
National Geographic Topluluğu’na göre, atmosferimizdeki karbondioksit oranı, kısmen potansiyel olarak doğadan ve kısmen de insanlar olarak 1700’lerden bu yana dünya çapında sanayileşmede kaydettiğimiz ilerlemelerden dolayı hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Bu politik olarak tartışılan bir konu İklim bilimcilerin yüzde 97’si ya da daha fazlası iklim değişikliğinin büyük olasılıkla insan faaliyetlerinden kaynaklandığı konusunda hemfikir ve dünya genelinde yaklaşık 200 bilimsel kuruluş bu görüşe katılan açıklamalar yayınlamışlar.
En çok karbondioksit yayan ülke 1,4 milyar insan nüfusuyla Çin, şu anda en çok karbondioksit yayan ülke konumunda. Çin, Dünya Günü Ağı’na göre küresel karbon emisyonlarının %30’unu oluşturuyor. Bununla birlikte, 328 milyon civarında bir nüfusa sahip Amerika Birleşik Devletleri, dünya çapındaki karbon emisyonlarının %15’iyle Çin’in ardından en çok yayıcı olarak ikinci sırada yer alıyor.
NEDEN DÜNYA GÜNÜ’NÜ UNUTMAMALIYIZ?
Her yıl 22 Nisan tarihinde, Dünya Günü’nü kutlamaya ve son 50 yılda gezegenimizde ekolojik çevremizden kaybettiklerimizi anmaya herkes katılabilir, katılmalıdır. Dünya Günü’nü kutlamaya devam etmenin ardındaki fikir ve bunu sürdürerek korumanın nedeni insanların, üzerinde yaşayabileceğimiz gezegenimizin daha fazla kayıplar yaşamaması için birlik içinde, birlikte çalışması gerekliliğidir. Dünya Günü’nü kutlamak, dünyanın dört bir yanından insanlarla bağlantı kurmak, farklı ülkelerden insanlara ve diğer görüş farklılıklarına değer vermeye ve saygı duymaya devam etmek için önemlidir. Herkes gezegenimiz üzerinde bir etki yaratmak için küçük bir şeyler yapabilir.
Küçük eylemler önemlidir. Dünya Günü’nü kutlamak için 1000 fidanlık bir orman dikemeyebilirsiniz. Plastik bir şişe ya da strafor kahve fincanı almak yerine metal su şişenizi yeniden kullanmak tercihini kullanabilirsiniz. Küçük hareketleriniz yaşadığımız dünyayı değiştirebilir ve iyileştirebilir. Değişim hepimizi etkiliyor, nereye giderseniz gidin, ne kadar küçük olursa olsun, önemli olan olumlu değişiklikler yapmak için üzerinize düşeni yapmaktır. Bu gezegenimizin kayıplarını durdurmak ve şartları iyileştirme yolunda yapabileceklerimiz konusunda son şansımız.
Ekosistemimizin ne kadar kırılgan olabileceğini ve eylemlerimizin içinde yaşadığımız dünya üzerinde nasıl olumlu ya da olumsuz sonuçları olabileceğini bilinçli olarak hatırlatan bir Dünya Günü var ( earthday.org). Dünyamıza vermiş olduğumuz tüm zararların ışığında gezegenimizi nasıl koruyabileceğimizi ve şimdi ne yapabileceğimizi düşünmek ve harekete geçmek için iyi bir fırsat. Birbirimize, gezegenimizin yanması ve sular altında kalması korkusuyla yaşamamak için sürekli olarak doğru zihniyette kalmamız gerektiğini hatırlatmamız ve harekete geçmemiz gerekiyor.
Kamil Kazım Sarı
Fütüristler Derneği Başkan Yardımcısı
kamilkazimsari@haber1.com
