ANTALYA (AA) – Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dünyadaki çatışmaların gittikçe daha karmaşık bir hal aldığını belirterek, "Maalesef uluslararası sistem yeni sınamalar ve değişen güvenlik çevresine uyum sağlayamıyor. Bunu tam olarak Ukrayna'daki silahlı çatışmada bir kez daha görüyoruz." dedi.
Çavuşoğlu, 8. İstanbul Arabuluculuk Konferansı Yüksek Düzeyli Açılış Oturumu'nda yaptığı konuşmada, geçen 10 yılda İstanbul Arabuluculuk Konferansı'nın üst düzey katılımcı ve uzmanlarla arabuluculuk çabalarının müzakere edildiği geleneksel bir platform haline geldiğini belirtti.
Bu yılki konferansın Antalya Diplomasi Forumu'ndan hemen önce düzenlendiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, "Bunun amacı, iki büyük ekinlik arasında bir sinerji kurmaktır. Antalya Diplomasi Forumu'nun bu yılki teması 'diplomasiyi yeniden kodlamaktır'. Diplomasi barışçıl çözümler bulma kabiliyeti ve gücü dizginleyebilme sanatıdır. " ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, barış ve istikrarın sürmesini sağlamanın, çatışma olmayacağı değil çatışmayla mücadele edebilecek yolları geliştirme anlamına geldiğinin altını çizerek, "Bunu yapabilmenin en iyi yolu arabuluculuk ve uzlaşmadır. Gelecek 3 gün içinde diplomasiyi yeni sınamalarla uyumlu hale getirmek için 'Diplomasiyi nasıl yeniden kodlayabileceğimizi' tartışacağız. Değişim, uluslararası politikaların ana sabitesidir. Yapmamız gereken şey değişimi tanımak ve kendimizi buna adapte etmektir." diye konuştu.
Soğuk Savaş döneminin uzun süre önce gittiğini ve şimdi çok kutuplu bir dünyanın var olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, "Rusya'nın, Ukrayna'ya saldırısı sadece Avrupa'da değil dünyada çok şeyi değiştirecek. Çatışmalar dünya genelinde yükselişe geçti. Yaklaşık 2 milyar insan çatışma bölgelerinde yaşıyor. Çatışmalar gittikçe daha karmaşık bir hal alıyor. Maalesef uluslararası sistem yeni sınamalar ve değişen güvenlik çevresine uyum sağlayamıyor. Bunu tam olarak Ukrayna'daki silahlı çatışmada bir kez daha görüyoruz." dedi.
Meselelere realist bir açıdan yaklaştığını ve bir sorunu tedaviye başlamadan önce gerçek resmin teşhis edilmesi gerektiğini aktaran Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Çatışmalar insani trajediye neden oluyor, uluslararası istikrara zarar veriyor ve uluslararası sisteme güvensizliği artırıyor. Yine bir sözde dondurulmuş çatışma patladı ve kötülük ve ölüm getirdi. O zaman hepimiz sormalıyız. Barışın olmadığı bir çağda mı yaşıyoruz? Gücün üstünlüğü, dünyada hukukun üstünlüğü ve küresel normlara galip mi gelecek?"
Çavuşoğlu, diplomasinin rolünün sadece yangın söndürme seviyesine indirilmemesi ve diplomatik araçların kullanışlı güncel tutulması gerektiğini belirterek, "Erken uyarı, çatışmanın önlenmesi, kararlılık, arabuluculuğun burada mutlaka kendine yer bulması gerekiyor. Çünkü savaşın maliyeti her zaman barışın bedelinden daha büyüktür. Çünkü savaşın kazananı, barışın kaybedeni yoktur." diye konuştu.
Bu anlayışla 2010'da Birleşmiş Milletler'de (BM) "Barış İçin Arabuluculuk" girişimini duyurduklarını ve BM Arabuluculuk Dostlar Grubu’nu kurduklarını anımsatan Çavuşoğlu, Türkiye'nin BM, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı'nda (İİT) arabulucu dostlar grubunun kurucusu olması ve aynı anda bu gruplara başkanlık etmesinden gurur duyduklarını söyledi.
Çavuşoğlu, bu grupların, arabuluculuk konusundaki farkındalığı artırdığını ve 4 BM Genel Kurulu kararı ve 3 İİT Bakanlar Konseyi kararına uygun zemini hazırladığına işaret ederek, "Bu ay sonunda İslamabad'da bizim öncülümüzde İİT Dışişleri Bakanları, İİT'nin bu alanda kapasitesinin daha fazla güçlendirilmesi için başka bir karar alacak. İstanbul Arabuluculuk Konferansı’ndaki müzakereler bu alanda kavramsal çerçevenin gelişmesine büyük katkıda bulundu." ifadesini kullandı.
Bugünkü konferansa ilişkin de bilgi veren Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
"Arabuluculuğun başarısı için kilit öneme sahip şey kapsamıdır. Kadınlar ve gençlerin güvenliğin sağlanması ve barışın sürdürülmesi konusundaki gerekli rollerini tartışmak için özel bir panel yapacağız. Dünyanın her yerinden diplomatları, öğrencileri, siyasi liderleri, düşünce kuruluşlarını bir araya getirmekten memnuniyet duyuyoruz. Sizin tartışmalarınız daha barışçıl, istikrarlı ve müreffeh bir dünyayı inşa etmemize yardım edecek. Güçlerimizi birleştirerek diplomasiyi yeniden kodlamanın üstün geleceğine eminim. Çünkü gelecek bugün yaptığımız şeylerle şekillenecek."
– "Arabuluculukta başarı ancak uluslararası desteğe ve siyasi birliğe bağlıdır"
Konferansa video mesajla katılan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, son haftalarda Ukrayna'da ortaya çıkan trajedinin uluslararası barış ve güvenliği sarstığına dikkati çekerek, Ukrayna dahil olmak üzere dünya genelinde silahların sebep olduğu bu dayanılmaz acıların sona erdirilmesi için ortak arabuluculuk çabalarının daha fazla devreye sokulması gerektiğini ifade etti.
Barışın sağlanabilmesi için bölgesel mekanizmaların öneminin altını çizen Guterres, "Ortaya çıkan olumsuz koşullara cevap verebilmek için yaratıcı ve kararlı olmalı, çatışmaları diyalog ve arabuluculukla çözebilecek fırsatları bulmalıyız. Birlikte çalıştığımız üye devletler, bölgesel organizasyonlar ve sivil toplum gibi ortaklarımızla çalışmaya devam etmeliyiz. Arabuluculukta başarı ancak uluslararası desteğe ve siyasi birliğe bağlıdır." şeklinde konuştu.
Konferansa videodan yaptığı konuşmayla katılan AGİT Genel Sekreteri Helga Maria Schmid de dünya genelinde milyonlarca insanın göç ettiğini, insani krizlerin büyüyerek devam ettiğini belirterek NATO, ABD ve AGİT gibi kurumların diyalog kurma çağrılarına rağmen Rusya'nın diyalog yerine güç kullanmayı tercih ettiğini, buna karşılık diyalog ve arabuluculuk gibi çözüm yollarının asla tükenmeyeceğini vurguladı.
Ukrayna başta olmak üzere dünyanın birçok yerindeki çatışmaların sona ermesi için ellerindeki tüm imkanları kullanmaları gerektiğine dikkat çeken Schmid, "İlerleme sağlamak isteyen taraflar için arabuluculuk oldukça etkili bir araç olacaktır. Bu tip çabalara hiç olmadığımız kadar ihtiyacımız var." dedi.
– Konferans Antalya'da gerçekleştiriliyor
Dünyanın farklı coğrafyalarından, çatışma çözümü ve arabuluculuk konularında öne çıkan liderleri, diplomatları, uzmanları, uluslararası kuruluş temsilcilerini, akademisyenleri ve düşünce kuruluşlarını bir araya getiren "Arabuluculuk Konferansı" 2012 yılından bu yana düzenliyor.
Bu yıl ilk kez İstanbul dışına taşınan konferansta jeopolitik fay hatlarının kayması, salgın, ihtilafların doğasının değişmesi, iklim değişikliği gibi nedenlerle arabuluculuk pratiğinin de bu ortama göre uyarlanması konuları ele alınıyor.
Konferans bu yıl 3 dışişleri bakanı, 2 genel sekreter, 6 uluslararası kuruluştan 10 özel temsilci, 80 akademisyen ve dünya çapında 25 düşünce kuruluşu, toplamda da 40'tan fazla ülkeden 200 civarında katılımcının iştirakiyle gerçekleşiyor.
